ตำราดูเศษนารี
ตำราดูเศษนารีนี้เป็นสำนวนกลอนของสุนทรภู่แน่นอนไม่มีผิดเลย น่าจะแต่งต้ังแต่ยังหนุ่มแน่นอยู่ ตำราเดิมเป็นร้อยแก้วธรรมดา แต่ท่านเอามาแต่งเป็นคำกลอนขึ้นใหม่ ตำรานี้แพร่หลายอยู่ในบุรุษเพศ มักจะแอบคัดลอกกันมาอย่างปกปิด ไม่เปิดเผยเหมือนตำราอื่นๆ จึงมักมีสำนวนแตกต่างกันออกไป พึ่งเคยเห็นพิมพ์เผยแพร่ในตำราพรหมชาติฉบับหลวงของโหรสำนักหลวงแห่งหนึ่งเมื่อไม่นานมานี้ แต่ข้าพเจ้าเคยพบตำรานี้มานานตั้งแต่ยังเป็นเด็ก อ่านหนังสือออกก็พบตำรานี้แล้ว
สำนวนนี้เป็นสำนวนที่ชำระแล้ว คิดว่าน่าจะถูกต้องที่สุด ถ้าท่านผู้ใดเห็นว่าหยาบคายก็โปรดให้อภัยด้วย อันที่จริงตำรานี้ท่านมุ่งถึงคุณภาพและอุปนิสัยตลอดจนวาสนาของนารี มากกว่าจะมุ่งเอาเรื่องรูปลักษณะภายนอก สุดแต่ท่านจะพิจารณา นำมาลงไว้เพื่อแสดงว่านักกวีนั้นมักจะแต่งตำราโหรเป็นวรรณคดีคำกลอนไว้มากมาย ท่านเรียกว่า วรรณคดีโหราศาสตร์
ตำราดูเศษนารีคำกลอนนี้ไม่มีหลักฐานว่าเป็นบทกวีของสุนทรภู่ก็จริงอยู่ แต่สำนวนกลอนแปดที่ใช่คำแปดคำ และมีสัมผัสในแพรวอย่างนี้ เป็นสำนวนกลอนสุนทรภู่ ไม่ใชยุคก่อนสุนทรภู่เป็นแน่นอน ท่านแต่งเรื่องลี้ลับลามก แต่ฟังได้ไม่หยาบคายเลย แม้ว่าสตรีได้อ่านได้สบายใจ เป็นแต่ว่าต่อไปก็ต้องปกปิดในเดือนปีเกิด เหมือนสตรีชาวฝรั่งที่เขาไม่นิยมเปิดเผยวันเดือนปีเกิดนั่นแหละครับ